Dla rodziców

Co robić kiedy dziecko nie chce się uczyć?

Dlaczego nasze dzieci nie mają motywacji do nauki? Od czego ona zależy? Czy można ja wykształcić? Dlaczego dla jednych nauka ma duże znaczenie i wartość, a dla innych nie? Jak zainteresować dziecko nauką, aby potrafiło się długotrwale zaangażować w proces uczenia się.

  

Wszyscy przychodzimy na świat z wrodzoną ciekawością badacza. Każde dziecko odczuwa pragnienie poznawania nowego, zdobywania wiedzy. Idąc do szkoły, naukę postrzega jako ekscytującą szansę rozwoju, która pobudza je do działania. Z czasem nauka staje się mozolną pracą, przestaje sprawiać przyjemność. Od trzeciej klasy szkoły podstawowej motywacja do nauki u dzieci stale się obniża.

BRAK MOTYWACJI DO NAUKI

„Mądry ale leniwy” – łatwo postawić taką „diagnozę”, która zwalnia nas z odpowiedzialności i podjęcia działań w celu rozwijania motywacji. Rodzice mają wielki wpływ na kształtowanie postaw swoich potomków. Ważne, żeby zdawali sobie sprawę, że motywacja podlega wychowaniu, jest wyuczana. Równocześnie, warto mieć świadomość tego, jak łatwo motywacja może być osłabiana lub wręcz hamowana.

Brak chęci do wysiłku i działania przydarza się każdemu, ale w końcu z jakichś powodów mobilizujemy się do pracy. Jeśli nasze dziecko od dawna nie miało takiego „momentu”, kiedy zebrało siły do nauki, powinniśmy poszukać przyczyny takiego stanu rzeczy. „Na dłuższą metę” taka postawa może wiązać się ze spadkiem samooceny dziecka, brakiem wiary w swoje możliwości, o ile właśnie one nie są przyczyną braku motywacji do nauki.

Oto możliwe przyczyny spadku motywacji do nauki:

• nieciekawy sposób prowadzenia lekcji,
• brak sympatii do nauczyciela (niesprawiedliwy, zbyt wymagający, nie miły),
• za trudny materiał,
• niskie oceny (brak sukcesu szkolnego),
• niepewność, co do jakości efektu końcowego,
• lęk przed ocenianiem, obawa przed porażką,
• niewykorzystanie w pełni swoich zdolności, w obliczu przeszkód,
• brak zainteresowania rodziców,
• nadmiar materiału,
• brak celów,
• brak określonych i usystematyzowanych działań,
• brak konsekwencji i wytrwałości, skłonność do lęków i negatywnego spostrzegania samego siebie,
• brak niezbędnej energii potrzebnej do nauki,
• nieprawidłowe funkcjonowanie dziecka w klasie,
• negatywny wpływ grup rówieśniczych,
• brak wiary w swoje możliwości,
• przypisywanie popełnianych błędów brakowi zdolności,
• stres i przemęczenie.

Warto mieć świadomość przyczyn spadku motywacji, być uwrażliwionym na nie, aby móc skutecznie ustrzec siebie, dzieci i młodzież przed ich następstwami.

Bezradność intelektualna

 

                                                  

Jest to znany wielu osobom, nieprzyjemny stan psychologiczny, który czasami nas „dopada”. Objawem może być wielogodzinne siedzeniu nad pustą kartką, kiedy próbujemy wykonać konkretne zadanie.

Warto przyjrzeć się bliżej temu zjawisku, aby w razie potrzeby, zdiagnozować taki stan u dziecka i zbadać jego przyczyny.

 

 

Wyróżnia się dwa modele wyuczonej bezradności:

1. Klasyczny (M. Seligmana in.)
2. Informacyjny (M. Kofty, G. Sędka)

Klasyczny model wyuczonej bezradności dotyczy sytuacji, kiedy osoba zakłada brak wpływu na bieg wydarzeń. Wynika to z jej wcześniejszych doświadczeń, kiedy nie zaistniał związek miedzy jej zachowaniami, a ich następstwami (pozytywnymi bądź negatywnymi).

Model informacyjny model wyuczonej bezradności obserwujemy wtedy, gdy ktoś nie widząc efektów swojej ciężkiej pracy pełnej zapału, po dłuższym czasie doświadcza stanu wyczerpania poznawczego. Wówczas na ogół zanika motywacja wewnętrzna (ciekawość i zainteresowanie, zaangażowanie) i pojawia się obniżony nastrój. Podobny efekt dają zbyt wysokie wymagania w stosunku do możliwości dziecka.

MOTYWACJA DO NAUKI

 

Najczęściej występującymi motywami uczenia się szkolnego są: motywy poznawcze, ambicjonalne, lękowe i praktyczne. Niemiecki psycholog                     G. Rosenfeldem podzielił je na 8 grup:

1. uczenie się dla uczenia – motywacja wewnętrzna,
2. uczenie się w celach korzyści osobistych,
3. uczenie się ze względu na utożsamianie się z grupą,
4. pragnienie osiągnięcia powodzenia i uniknięcia niepowodzenia,
5. uczenie się ze względu na nacisk i przymus,
6. poczucie obowiązku,
7. praktyczne cele życiowe,
8. uczenie się ze względu na potrzebę społeczną.

Motywacje ulegają zmianom w zależności od wieku dziecka oraz od czynników zewnętrznych środowiska, doświadczeń ucznia w uczeniu się i życiu pozaszkolnym, a także od pracy dydaktyczno – wychowawczej w szkole.

 

Oto możliwe czynniki podnoszące motywację do nauki:

MOTYWACJA WEWNĘTRZNA

• zainteresowanie materiałem, ciekawie prowadzone lekcje,
• chęć zdobywania wiedzy,
• przyjemność czerpana z nauki,
• ciekawość świata,
• niższy poziom lęku przed szkołą,
• skłonność do podejmowania zadań stanowiących „wyzwanie”,
• sukcesy – lepsze osiągnięcia w nauce.

MOTYWACJA ZEWNĘTRZNA

• możliwość otrzymania dobrej oceny (motywacja zewnętrzna),
• miły i życzliwy nauczyciel,
• chęć bycia najlepszym,
• zachęty i pochwały rodziców.
• wiara w swoje możliwości,
• odwaga w działaniu,
• umiejętność rozwiązywania problemów,
• umiejętność radzenia sobie z porażkami i trudnościami,
• ambicja,
• jasno określone cele wynikające z potrzeb i marzeń,
• otwartość na nowości,
• systematyczność i wytrwałość,
• sukcesy.

Motywacja jest motorem naszych życiowych działań i czynnikiem niezbędnym w osiągnięciu celu. Pamiętajmy, że jako rodzice mamy duży wpływ na ukształtowanie pozytywnych nawyków u naszych dzieci. Włożona praca i wysiłek, przyczyni się do zwiększenia chęci do nauki u dzieci. Zaczną się uczyć same dla siebie.